Leczenie dźwiękiem – czy terapia gongami i kamertonami jest skuteczna?

Życie w szybkim tempie i natłok codziennych obowiązków sprawiają, że coraz częściej poszukujemy nowych sposobów na radzenie sobie ze stresem oraz regulowanie emocji. Aby wspomóc cały ten proces, można wykorzystywać różnego rodzaju narzędzia – od kadzideł, poprzez minerały, aż do mis tybetańskich i gongów, które wydają dźwięk o danych wibracjach. Czy leczenie dźwiękiem jest jednak skuteczne? Jakie korzyści niesie za sobą ta terapia? O tym w dzisiejszym artykule!

Zacznijmy od podstaw – krótka historia dźwięku

W czasach starożytnych narodziła się koncepcja o nazwie „muzyka sfer”. Określenie to odnosiło się do niesłyszalnych dla człowieka harmonijnych dźwięków wytwarzanych przez ciała niebieskie. Choć ludzie nie mieli do nich dostępu, to mogły one na nich wpływać. Fizyka kwantowa po części potwierdziła to założenie – według naukowców cała materia wibruje na poziomie różnych i specyficznych dla siebie częstotliwości. Fala akustyczna ma silne oddziaływanie na każdą materię, niezależnie od jej stanu skupienia. Ta cecha znalazła swoje powołanie w diagnostyce oraz medycynie konwencjonalnej (np. rezonans magnetyczny, EKG, EEG), jak i tej alternatywnej.

Czym jest terapia dźwiękiem?

Leczenie muzyką znane jest od pokoleń ze względu na swoje właściwości, które wpływają dobroczynnie na ludzki organizm. Terapie dźwiękowe mają za zadanie przynosić spokój, łagodzić stres oraz wyciszać układ nerwowy, dzięki czemu możliwa jest regulacja emocji – zarówno tych złych, jak i dobrych. Regulacja ta jest kierowaniem doświadczeniami emocjonalnymi. Dzięki temu procesowi emocje są dla nas użyteczne. Oznacza to zatem, że dostarczają ważnych informacji, prowadzą do poczucia pełni życia oraz prawdy o samym sobie.

Co więcej, technika ta oddziałuje pozytywnie nie tylko na umysł, ale i całe ciało oraz znajdujące się w nim organy. Leczenie dźwiękiem wchodzi w skład muzykoterapii, a według Światowej Federacji Muzykoterapii kontakt z muzyką może poprawić komunikację werbalną i niewerbalną, usprawnić proces uczenia się oraz wpłynąć na integrację intra- i interpersonalną.

Do kuracji dźwiękiem wykorzystuje się różnorodne narzędzia, które wyróżniają się innym zastosowaniem oraz częstotliwościami. Chętnie używanymi instrumentami są misy tybetańskie oraz gongi. Co ciekawe, obecnie istnieją nawet specjalne ośrodki, w których pracują wykwalifikowani terapeuci zajmujący się tą metodą. Niemniej przy odpowiedniej wiedzy możesz samemu zacząć praktykować ten nurt, nabywając przy tym korzyści terapeutyczne.

Leczenie dźwiękami za pomocą mis – ciekawy przypadek Petera Hessa

Większość z nas uwielbia masaże, które rozluźniają i uwalniają od wszelkich napięć mięśniowych, dając ukojenie ciału. To samo tyczy się muzyki – wiele osób słucha utworów relaksacyjnych o danych częstotliwościach, aby uspokoić układ nerwowy i dać mu odpoczynek od wszystkich pobudzających bodźców. A co gdyby połączyć te dwie techniki?

W latach 70. XX wieku niemiecki fizyk i badacz dźwięku, Peter Hess, który założył Instytut Terapii Dźwiękiem w Uenzen w Niemczech pomysł ten wcielił w życie. Wraz z niemieckim etnomuzykologiem, Gertem Wegnerem, odkrył właściwości mis dźwiękowych, zwanych inaczej tybetańskimi – to właśnie w tych rejonach mają bowiem swoje korzenie. W zasadzie narzędzia te pochodzą z Indii, skąd w VIII w. n.e. przybyły do Tybetu razem z buddyzmem. Ich pierwotnym przeznaczeniem były rytuały religijne oraz ceremonie lecznicze. Ponadto ówczesne społeczeństwo wykorzystywało je także jako przedmiot do użytku domowego.

Na czym polega masaż dźwiękiem metodą Petera Hessa? Misy ustawione są na ciele pacjenta, a terapeuta ruchem pałeczki pobudza je do wibracji. Na poziomie fizycznym drgania te pobudzają organizm człowieka do oczyszczania, usprawniają krążenie płynów ustrojowych, poprawiają ukrwienie oraz regulują częstość akcji serca. Na płaszczyźnie psychicznej i emocjonalnej natomiast synchronizują pracę półkul mózgowych. Wynika to z faktu, iż integrują one pracę mózgu w rytmach alfa lub theta. Co ciekawe, narzędzia te mogą wytwarzać zarówno tony słyszalne dla człowieka, jak i te o niskiej częstotliwości, których nasze ucho nie jest w stanie przetworzyć (infradźwięki).

Do praktykowania tej metodyki stosuje się kilka rodzajów mis o różnych rozmiarach, co ma bardzo ważne znaczenie, ponieważ ludzkie organy wewnętrzne, poprzez swoje funkcjonowanie, również generują fale dźwiękowe. Wyróżniamy, m.in.:

• misę sercową, która dedykowana jest do górnych partii ciała;
• misę brzuszną używaną głównie w rejonach brzucha oraz pleców,
• misę stawową przeznaczoną do terapii nóg i rąk.

Wpływ dźwięku mis na pacjentów – opinie odbiorców

Jak metoda Petera Hessa odbierana jest przez pacjentów? W 2020 roku podczas zajęć profilaktyczno-terapeutycznych wśród podopiecznych Ośrodka Pomocy Społecznej „Arka” w Zielonej Górze przeprowadzono badania pilotażowe, które miały ocenić skuteczność tej techniki. Spotkania odbywały się dwa razy w tygodniu po 45 minut i uczestniczyła na nich grupa licząca 27 osób. Odbiór całego przedsięwzięcia był przyjemny zarówno dla słuchaczy, jak i dla prowadzących. Warto wspomnieć, że na zajęciach można było poznać ludzi z różnych środowisk społecznych oraz o odmiennych problemach życiowych (m.in. ojcowie i matki uzależni od alkoholu, bezdomni czy byli więźniowie). Mimo tego wniosek był jeden – w ogólnym odczuciu spotkanie z dźwiękiem sprawiło wszystkim radość, a regularna muzykoterapia komórkowa pozytywnie wpłynęła na samopoczucie większości badanych.

W artykule „Dźwiękoterapia misami dźwiękowymi i gongami” opisane zostały doświadczenia badawcze z użyciem mis i gongów w połączeniu z ruchowymi technikami muzykoterapeutycznymi, którymi podzielił się z czytelnikami Piotr Pułka. Do oceny oddziaływania wykorzystał on standaryzowany kwestionariusz STAI-x 1, autorską listę przymiotników wzorowaną na technice dyferencjału semantycznego. Badanie to pokazało zachęcające skutki terapii, a sama procedura badawcza uchwyciła obniżenie napięcia emocjonalnego i podwyższenia nastroju wśród pacjentów.

Misy w terapii dźwiękiem – jakie mają jeszcze zastosowanie?

Misy tybetańskie nie służą tylko i wyłącznie do masażu. Za ich pośrednictwem jesteśmy w stanie generować dźwięki, uruchamiając sam zmysł słuchu i wpływając pozytywnie na sferę psychiczną oraz przepływ energii w czakrach, które są bezpośrednio związane z układami i narządami w ciele człowieka. Terapia dźwiękiem z użyciem tych instrumentów może przynieść wiele korzyści dla zdrowia i samopoczucia. Jakie wyróżniono najważniejsze zalety tej techniki?

• Redukcja stresu i lęku – wywoływane wibracje pobudzają układ nerwowy do pracy, co może prowadzić do zwiększenia poziomu endorfin i serotoniny. Hormony te związane są z poprawą nastroju i zmniejszeniem poziomu stresu.
• Lepsza jakość snu – dźwięki mis tybetańskich wspomagają relaksacje przed snem, a ich częstotliwości wspierają uwolnienie się od napięć mięśniowych, rozluźniając je.
• Poprawa koncentracji – fale dźwiękowe mis według wielu doniesień poprawiają koncentrację oraz zdolność skupienia. Dźwięki te stymulują mózg i mogą pomóc w poprawie funkcjonowania poznawczego. Co ciekawe, pobudzają one również umysł do kreatywnego myślenia i produktywności. Jeżeli zatem cierpisz na prokrastynację lub brak motywacji, możesz spróbować wdrożyć w codzienność ten rodzaj terapii.
• Poprawa zdrowia fizycznego – dźwięk tych instrumentów może łagodzić bóle mięśni i stawów. Terapia dźwiękowa wspomaga poprawę krążenia krwi i wzmocnienie układu immunologicznego.
• Rozwój duchowy – fale mis pomogą Ci osiągnąć stan świadomości wyższego rzędu, w którym możesz doświadczyć połączenia ze źródłem energii życiowej i własną duszą. Dźwięki tych drogocennych instrumentów sprzyjają także w rozwijaniu intuicji oraz wizji, dzięki czemu są świetnie w praktyce manifestacji oraz afirmacji.

Gongi w leczeniu dźwiękiem – czy mogą wpływać pozytywnie na człowieka?

Choć misy tybetańskie są przeważnie częściej stosowane do leczenia dźwiękiem, to z biegiem lat coraz chętniej używa się również innych instrumentów. Jednymi z nich są gongi, które tak jak misy, wydają fale dźwiękowe o dobroczynnych częstotliwościach, które ludzkie ucho może bez problemu usłyszeć, bądź też nie. Instrumenty te przybyły z Azji do Europy w XVI wieku, słynnym jedwabnym szlakiem. W tamtejszych rejonach były one niezbędnym wyposażeniem w trakcie rytuałów religijnych i szamańskich. Z tym narzędziem wiąże się niezwykle bogata historia, która po dziś dzień stanowi część wielu tradycji – na Bali i Jawie ich dźwięk rozbrzmiewają w trakcie ceremonii świątynnych. Dzięki rozbieżności drgań, ich zakres zastosowania jest dość szeroki – gongi są nieodłącznym elementem medytacji, jogi czy profesjonalnych zajęć terapeutycznych z wykorzystaniem dźwięków.

Gongi są pierwotnym archetypem uzdrawiania, gdyż posiadają pełnię kompletnego brzmienia, wytwarzając najmocniej rezonujące, a zarazem holistyczne dźwięki. Fale te są wynikiem nakładania się i dodawania do siebie tonów, dzięki którym powstają dźwięki zgodne z obecną w naturze proporcją złotego podziału. Działanie tych akcesoriów jest bardzo zbliżone do mis – w ich powierzchnie należy uderzyć specjalną pałeczką, generując tym samym poszczególną wibrację. Praktyka z tymi instrumentami niesie za sobą wiele korzyści dla organizmu – drgania te mogą bowiem zmniejszyć uczucie napięcia i niepokoju, depresji, jednocześnie poprawiając samopoczucie i wprowadzając umysł w stan odpoczynku. Według specjalistów w tej dziedzinie muzyka gongów stymuluje ludzkie struktury, prowadząc do uwolnienia od napięć mięśniowych oraz wspomagając proces samoregeneracji organizmu. Co ciekawe, działa ona na wielu poziomach, oddziałując na ciało, umysł i duszę.

Misy tybetańskie czy gongi? A może jedno i drugie?

W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność i to nie tylko w ramach walki ze stresem i regulacji emocji. Znalazła ona zastosowanie w pedagogice, resocjalizacji oraz w psychiatrii. Świadomość ludzi na temat medycyny niekonwencjonalnej stale się powiększa, dzięki czemu ludzie przychylniej korzystają z jej narzędzi w różnych sferach życia. Jak wspomnieliśmy, do leczenia wibracjami stosuje się głównie dwa typy instrumentów – gongi oraz misy tybetańskie. Ich drgania są w stanie dotrzeć bardzo głęboko na poziomie komórkowym. Które narzędzie jednak wybrać? W zasadzie oba te akcesoria muzyczne są podobne do siebie, dlatego też można z nich korzystać zamiennie.

Nie ma żadnej reguły, która stanowiłaby ograniczenie. Ponadto nie ma też przeciwwskazań do tego, by stosować je jednocześnie w ciągu jednej sesji – czy to terapeutycznej, czy medytacyjnej. Obfita kąpiel tymi dźwiękami nałożonymi na siebie potęguje wzajemnie ich działanie, harmonizując przepływ i poziom energii związany z naszym ciałem.

Leczenie dźwiękami – czy istnieją jakieś przeciwskazania?

Mówi się, że terapia częstotliwościami jest bezpieczna i nie stwarza zagrożenia dla zdrowia oraz życia człowieka, niemniej zdarzają się przypadki, że nie jest ona wskazana. Jest to jednak bardzo krótka i mało obszerna lista – metoda ta bowiem zalicza się do tych bezinwazyjnych i może być z powodzeniem praktykowana zarówno u osób zdrowych, jak i chorych, niezależnie od wieku oraz płci. Ewentualne przeciwwskazania dotyczą głównie masażu dźwiękami, ponieważ wibracje te przenikają przez ciało, wpływając na pracę niektórych układów oraz narządów.

Do tych przeciwwskazań zaliczamy, m.in.:

• pierwszy oraz trzeci trymestr ciąży,
• krwotoki,
• zakrzepy w żyłach,
• przebywanie pod wpływem środków psychotropowych,
• 1-3 dzień menstruacji,
• choroby nowotworowe,
• rozrusznik serca.

Oprócz tego ostrożność powinny zachować osoby, które cierpią na schorzenia o naturze neurologicznej. Jeżeli zaliczasz się zatem do tych pacjentów – skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym, który oceni Twój stan zdrowia.

Wibracje w ciele człowieka – czy są szczególne wskazania do terapii dźwiękami?

Wcześniej wspomnieliśmy, że technika ta dedykowana jest dla każdego pacjenta, bez względu na jego wiek, płeć czy choroby. I owszem tak jest, aczkolwiek zdarzają się sytuacje, kiedy to terapia wibracjami jest wysoce wskazana, chociażby ze względu na trudniejszy i bardziej obciążający okres w życiu. Leczenie dźwiękami zaleca się, gdy borykamy się z:

• uczuciem spięcia mięśni,
• bólami karku, kręgosłupa, głowy, kości, stawów;
• bezsennością,
• zmęczeniem i przeciążeniem organizmu,
• chronicznym stresem,
• złamaniami i zwichnięciami.

O swoje zdrowie psychicznie należy dbać regularnie, niezależnie od tego, czy przechodzimy przez przykry czas, czy też czujemy poprawę nastroju. Wiele osób uprawia aktywność fizyczną, usprawniając swoją kondycję fizyczną oraz możliwości ruchowe, zapominając o tym, że kondycja emocjonalna i jej funkcje są równie ważne. W związku z tym warto tę metodę wprowadzić do swoich codziennych rytuałów, np. w trakcie medytacji, jogi lub najzwyklejszego odpoczynku i leżakowania na kanapie.

Jak ocenia się skuteczność muzykoterapii? – badania ekspertów

Obecnie nie posiadamy wystarczającej liczby badań, aby stwierdzić, czy efektywność leczenia dźwiękami faktycznie ma logiczne wytłumaczenie, które poparte może zostać wiedzą naukową. Jednakże na przestrzeni lat prawdopodobnie diametralnie się to zmieni – terapia ta jest obiektem badawczym wielu naukowców, ośrodków oraz instytutów. Dostępne są już badania, które potwierdzają skuteczność tej metody. Jednym z nich jest to przeprowadzone przez British Academy of Sound Therapy (BAST), które wykazało, że 95% pacjentów cierpiących na zaburzenia związane ze stresem odczuwało zwiększony stan spokoju po leczeniu.

Ta sama organizacja wykonała inne badanie, które miało na celu ocenę oddziaływania wibracji na autonomiczny układ nerwowy. Badani zostali podłączeni do specjalistycznych urządzeń monitorujących reakcje na stres. Wyniki były dość zaskakujące – każdy pacjent wykazywał ogólny spadek pobudzenia autonomicznego układu nerwowego w porównaniu z grupą kontrolną, która relaksowała się tylko i wyłącznie leżąc.

Leczenie dźwiękami w domowym zaciszu – stwórz własny zestaw do relaksacji

Technika odpoczynku za pomocą dźwięków powinna wykonywana być wysokiej jakości narzędziami, gdyż wówczas wibracje będą czyste oraz niezakłócone, a to przecież jest istotą tej terapii. Gdzie znajdziesz takie instrumenty? Między innymi na stronie Magic Trip, oferującej zarówno misy tybetańskie, jak i gongi, które tworzone są ręcznie. Dzięki nim skomponujesz kompleksowy zestaw, który ułatwi Ci redukcje stresu oraz wspomoże leczenie dolegliwości bólowych. Całą procedurę możesz wesprzeć również aromaterapią – w naszym asortymencie dostępne są różnego rodzaju kadzidła w pęczkach, stożkowe i nie tylko, a także olejki eteryczne, które równie pozytywnie wpływają na kondycję organizmu.

Pamiętaj, że te dwie metody nie mogą zastąpić profesjonalnej pomocy lekarskiej, a jedynie mają za zadanie wspomóc sposoby medycyny konwencjonalnej. Jeżeli borykasz się z problemami zdrowotnymi, istotna jest profesjonalna interwencja specjalisty.

FAQ:

• Co to jest terapia dźwiękiem?

Terapia ta jest jedną z technik, którą stosuje się głównie w medycynie naturalnej – ale i nie tylko. Coraz częściej jest ona obecna w gałęziach medycyny konwencjonalnej, np. psychiatrii. Cały proces przebiega za pomocą instrumentów, które wydają dźwięki o poszczególnych częstotliwościach.

• Jakie instrumenty wykorzystuje się w leczeniu wibracjami?

Narzędzi jest wiele, a najpopularniejszymi z nich są zdecydowanie gongi oraz misy tybetańskie. Z użyciem mis można wykonać masaż, niemniej znawcy tej metody twierdzą, że wystarczy jedynie zmysł słuchu, aby doznać korzyści terapeutycznych.

• Jak terapia dźwiękami wpływa na organizm?

Metodyka ta wspomaga osiągnięcie stanu relaksacyjnego. Ponadto oddziałuje też na wiele aspektów życia – może poprawić zdolność komunikacji werbalnej i niewerbalnej, zredukować zmęczenie, załagodzić bóle o różnorodnej etiologii czy nawet wpłynąć pozytywnie na funkcje poznawcze.